Παιδιά στην εφηβεία vs γονείς στην κλιμακτήριο!

Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Μαρία Σκαρλάτου

Στην αναπτυξιακή πορεία του ανθρώπου υπάρχουν τρεις μεγάλες ψυχολογικές κρίσεις: η κρίση του βρεφονηπιακού αρνητισμού που συμβαίνει γύρω στα δυόμιση χρόνια της ζωής , της εφηβείας και τελευταία, η κρίση της μέσης ηλικίας.

Χαρακτηριστικό αυτών των κρίσεων είναι η επικέντρωση στον εαυτό εξαιτίας των ψυχολογικών μεταβολών που συντελούνται, η στροφή της προσοχής στις εσωτερικές διεργασίες και η κάποιου βαθμού αγνόηση των γύρω. Στατιστικά όταν το παιδί ή τα παιδιά είναι στην εφηβεία τότε οι γονείς περνούν τη φάση της κλιμακτηρίου, της κρίσης μέσης ηλικίας! Γι΄ αυτό πολλές φορές σε αυτή τη φάση ζωής της οικογένειας υπάρχει μεγάλη ένταση και εκνευρισμός, έχουμε λοιπόν δύο ψυχολογικές κρίσεις κάτω από την ίδια στέγη με εκρηκτικά, συχνά, αποτελέσματα!

Χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς του εφήβου είναι: η τάση για ανεξαρτητοποίηση, η άρνηση (με το ‘όχι’ διαφοροποιεί τον εαυτό του από το περιβάλλον), η υποτίμηση και αμφισβήτηση των γονιών ως προτύπων, η τάση για απομόνωση η οποία είναι απαραίτητη για να ορίσει τον εαυτό του, η ανάγκη για σχέδια και όνειρα, και αντιφατικά στοιχεία όπως δειλία και θράσος, ρομαντισμός, αδιαφορία, ισχυρογνωμοσύνη, πείσμα.

Χαρακτηριστικά της κλιμακτηρίου: Στην φάση αυτή που αφορά και τα δύο φύλα (άσχετα αν έχουμε συνηθίσει να αναφερόμαστε με τον όρο κλιμακτήριο μόνο στις γυναίκες) το άτομο αισθάνεται, χωρίς απαραίτητα να το συνειδητοποιεί πλήρως, ότι η ζωή που απομένει είναι πιθανόν λιγότερη από αυτή που πέρασε… έρχεται λοιπόν ο απολογισμός. Αν ο απολογισμός είναι θετικός κι ο γονιός είναι ευχαριστημένος από τις προσωπικές και επαγγελματικές επιλογές και αποφάσεις, η κρίση βιώνεται ομαλά. Το ίδιο ομαλές είναι και οι συμπεριφορές του απέναντι στον έφηβο.  Αν ο απολογισμός είναι αρνητικός, τότε τα συναισθήματα δυσαρέσκειας, θυμού, αποτυχίας δημιουργούν έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις εκνευρισμού, επιθετικότητας, μελαγχολίας, θρήνου, παραίτησης. Έτσι κατά τη διάρκεια της κρίσης άλλοι γονείς ‘ανθίζουν’ κι άλλοι ‘μαραίνονται’. Αυτό επηρεάζει πάντα  τη σχέση με τον έφηβο. Γιατί και ο γονιός που βρίσκεται στην κλιμακτήριο, κλείνεται στον κόσμο του…

Ο γονιός που βιώνει την κρίση μέσης ηλικίας, ξεχνά τον παιχνιδιάρικο τρόπο που αντιμετώπισε το τρίχρονο παιδί του ή τον προστατευτικό τρόπο που αντιμετώπιζε το  δεκάχρονο συνεργάσιμο παιδί. Βυθίζεται στα δικά του ‘ψυχολογικά’ , δεν έχει υπομονή, περιμένει ο έφηβος να ακούσει με την πρώτη, εκνευρίζεται που δεν βγάζει τα ακουστικά , που πρέπει να επαναλάβει το ίδιο πράγμα δέκα φορές, ενοχλείται που ο έφηβος τον αναζητά μόνο όταν θέλει να ζητήσει χρήματα ή για να ΄παζαρέψει΄ τις ώρες εξόδου.

Αν λοιπόν είσαι γονιός που βρίσκεσαι σε αυτή τη φάση θυμήσου:  Το έφηβο παιδί σου, τώρα στη φάση που είναι, το γνωρίζεις από την αρχή! Δεν είναι ο Γιαννάκης, είναι ο Γιάννης που μπορεί να ήταν υπάκουος αλλά τώρα σε κοιτάζει με υποτιμητικό βλέμμα αμφισβητώντας την αυθεντία που μέχρι πρόσφατα σου αναγνώριζε… κι εσύ άλλωστε έχεις αλλάξει: δεν έχεις υπομονή, γκρινιάζεις, δεν ενθουσιάζεσαι πια, μπορεί να μετανιώνεις για πολλά. Εσύ είσαι ο ίδιος;

Αν προσπεράσεις το πρώτο σοκ μπορείς να ξαναχτίσεις με τον έφηβο μια νέα σχέση σιγά – σιγά, άλλωστε οι κρίσεις θέλουν πάντα το χρόνο τους, σεβόμενος περισσότερο το νέο άνθρωπο που έχεις απέναντί σουχωρίς να τον θεωρείς κτήμα σου που οφείλει να πραγματοποιήσει τις προσδοκίες σου. Όσο κι αν σε πληγώνει πρέπει να ξεχάσεις τον Γιαννάκη και να γνωρίσεις τον Γιάννη!